Paslanmaz Çelik Boru Tesisatı
Paslanmaz Tesisat; endüstriyel alanlar başta olmak üzere, sıvı, gaz vb. akışkanların sistemli bir şekilde döşenmiş borular vasıtasıyla bir noktadan başka bir noktaya taşınması için düzenlenmiş paslanmaz boru hatlarıdır. Taşınan ürünün cinsine, akış düzenine, basıncına ve sıcaklık derecesi gibi değerlere göre uygun paslanmaz boru ve fittings ürünlerin seçimi yapılarak paslanmaz tesisat oluşturulur.
Genel kullanım amacına yönelik paslanmaz çelik boru tesisatlarında ağırlıklı olarak AISI 304 kalite paslanmaz ürünler kullanılmaktadır. Fakat boru hattında taşınacak akışkanın özelliğine göre AISI316, AISI321, AISI309, AISI310, DUBLEKS PASLANMAZ vb. gibi paslanmaz çelik kaliteleri tercih edilmelidir.
Paslanmaz boru tesisatlarının tasarımı, sistemin performansını öncelikli olarak etkileyen faktördür. Özellikle endüstriyel sektörde bu çok önemlidir. Genellikle; 5” ve üzeri paslanmaz boru tesisatlarında paslanmaz flanş, yaka, dirsek, te ve redüksiyon gibi kaynak uçlu fittingsler, 4” ve altı paslanmaz boru tesisatlarında ise paslanmaz manşon, nipel, dirsek, te, rekor gibi paslanmaz dişli fittings ürünler kullanılabilir. Paslanmaz çelik boru tesisatları çeşitli paslanmaz vanalar, çekvalfler, pislik tutucular (filtre) ve akışkan düzenleyicilerle kontrol edilirler.
Paslanmaz çelik boru tesisatları gıda, kimya, petrokimya, tersane, tekstil, otomotiv sanayi başta olmak üzere pek çok kullanım alanına sahiptir.
Paslanmaz Çelik Boru Tesisatında Korozyon
Yapısı itibariyle en az % 16 krom bulunan çelikler paslanmaz çelik sayılmaktadır. Kullanıma en uygun paslanmaz çelikler ise yapılarında ayrıca % 9 oranında nikel bulundururlar. İlave olarak molibden alaşımı ile paslanmaz çelikler korozyona daha dayanıklı hale gelirler.
Paslanmaz ürünler, metal oksitten oluşan, fakat gözle görülemeyen pasif koruma tabakasına sahip oldukları sürece dayanıklılık gösterirler. Bu pasif koruma tabakası, cidarda kabuk bağlama, yüksek klorürlü su, montaj hataları ve klorür mevcutken oksidasyon maddeleri kullanıldığında (örneğin dezenfektasyon çalışmalarında), zarar görür ve korozyon oluşur. Yine sutaşı oluşumu ve sudaki yüksek klorür miktarı da paslanmaz çelik tesisatta korozyona yol açmaktadır. Paslanmaz çeliklerdeki birçok korozyonun temel sebebi, yanlış yapılan kaynak işlemine bağlı montaj hatalarından dolayıdır. Korozyonu sağlayacak şartlar oluşmuş ise gerilmeler, yırtılmalara sebep olabilmektedir.
Paslanmaz Çelik Boru Tesisatında Temel Karar Kriteri
Paslanmaz çelik boru tesisatlarının kullanımında temel karar kriteri kesinlikle işletme ve akışkan şartlarıdır. Uygun kalitede paslanmaz çelik ürün seçimi, korozyon tehlikesine karşı alınabilecek en iyi tedbirdir. Farklı yapıya sahip diğer kalitedeki ürünler ile (özellikle karbon çelik) karışık olarak yapılan tesisatlarda, paslanmaz çelik ürünlerde başlangıçta herhangi bir sorun oluşmaz. Fakat değersiz metaller ile temas eden yüzeylerde temas korozyonu oluşur. Dış yüzey korozyonu için nem yeterlidir. İçerisinde klorür bulunan akışkan kullanımında bile, suyun buharlaşması sonucu yüzeyde kalan klorür delik korozyonuna sebep olabilir.
Paslanmaz Boru Tesisatı Montajında Korozyonu Engellemek İçin;
– Sadece standartlara uygun ürünler kullanılmalıdır (borular, fittingsler, kaynak ve yalıtkan malzemeleri vb.)
-Paslanmaz boru ve fittingsler tıkanma ihtimaline karşı montaj öncesinde kontrol edilmeli, gerekli temizlikleri yapılmalıdır.
-Kesim ve kaynak çapakları temizlenmelidir.
-Kaynak noktaları paslanmaz tel fırça ile temizlenmelidir.
-Keten ve teflon dişlere sadece gerektiği kadar sarılmalıdır.
-Paslanmaz tesisattaki tüm akışkan gerektiğinde boşaltılabilecek şekilde planlanmalı ve döşenmelidir.
-Akış hızını engellemeyecek ölçü ve çap hesaplaması yapılmalıdır.
-Montaj süresince yabancı madde girişini engellemek için boru ağızları mutlaka kapatılmalıdır.
-Basınç testinden sonra tesisat tamamen boşaltılmalı ve su artıkları tesisattan uzaklaştırılmalıdır.
-Yanlış montaj sonucu sistemde hava baloncuklarının kalması engellenmelidir.
-İşletmeye almadan önce tesisat tamamen temizlenmelidir.
